De vonk tussen UWV en GGZ inGeest is overgeslagen!
In een goed gevuld zaaltje in het gebouw van UWV in Haarlem spraken op 25 januari vertegenwoordigers van UWV Zuid-Kennemerland en IJmond, GGZ inGeest en Onderzoeksbureau Meetellen over werk en een psychische kwetsbaarheid. Wat hun verenigt is de deelname aan het gezamenlijke project Werkwijze(r).
Diezelfde middag is ook de start van de pilot in het kader van dit project in de regio Zuid-Kennemerland. In deze pilot testen we een nieuwe aanpak om werk structureel in te zetten als medicijn tijdens de behandeling.
Geen kookboek
Psychiater, onderzoeker en bruggenbouwer Ard van Oosten schetst uit eigen ervaring hoe er in het verleden, maar ook nu nog vaak, wordt gekeken naar werk en het hebben van een psychische kwetsbaarheid. Je zou denken dat alle inspanningen van de betrokken organisaties erop zijn gericht samen te werken voor de cliënt. We weten immers allemaal hoe belangrijk het hebben van vrijwillig of betaald werk kan zijn in het herstel.
Maar aan het loket van de uitkeringsinstantie is de eerste vraag toch nog steeds: Mag ik uw ID? En in de behandeling bij de ggz komt de werkwens van de cliënt meestal niet aan de orde. Reden genoeg om de generieke module Arbeid als Medicijn te schrijven. Geen kookboek met vaste regels, maar vooral een roep om aan te sluiten bij de waarde van werk voor de individuele cliënt.
Werk werkt
Directeur poliklinieken en Prezens bij GGZ inGeest Jeanette van Rijn neemt het stokje van Ard over. ‘Werken is toch ook voor de lol,’ begint zij haar verhaal. Wat is mooier dan iets doen wat dicht bij je hart ligt? De persoonlijke voldoening van het gevoel dat je iets betekent voor de mensen om je heen. Dat geldt voor iedereen, net zo goed voor mensen die een behandeling in de ggz volgen.
Ook wanneer je wat meer van een afstandje kijkt, zie je het belang van werk. Bijvoorbeeld in de zorg hebben we te maken met veel vacatures. We hebben dus echt iedereen nodig in de maatschappij. Redenen genoeg om in de behandeling meer aandacht te geven aan de werkwens van de cliënt. In dit project stellen we een werkproces voor met 3-gesprekken van cliënt, arbeidsdeskundige en behandelaar. Zo maken we werk van werk!
Geen enkele cliënt klem
Uit onderzoeken komt dat er zo’n 3.520 Haarlemmers een ggz-behandeling en een uitkering hebben. Projectleider Nol Kliffen van UWV zet het in zijn presentatie nog eens onder elkaar. Van die groep heeft 79% een relatie met UWV. Dat zijn meer dan 2.750 Haarlemmers waarvan een groot deel zou zijn geholpen met betere samenwerking tussen onze organisaties om weer vrijwillig of betaald aan het werk te gaan. Veel van hen zijn in behandeling bij GGZ inGeest.
We weten welk belang werk kan hebben bij het herstel van deze cliënten. Toch zijn we de afgelopen 12 jaar te weinig opgeschoten in onze samenwerking. Veel te veel werken we nog in twee gescheiden werelden. Onze wens is dat het volkomen normaal en vanzelfsprekend wordt dat onze organisaties samen optrekken voor de cliënt. Er mag geen enkele cliënt meer klem komen te zitten tussen onze 2 werelden in.
Investeren in persoonlijk gesprek
Onderzoeker en projectmanager Eileen Berkvens van Onderzoeksbureau Meetellen geeft in een literatuurstudie een overzicht van ervaringen, best practices, instrumenten en werkprocessen op het gebied van werk en een psychische aandoening. De uitkomsten zijn te lezen in het onderzoeksrapport.
Tijdens deze middag gaat ze vooral in op de resultaten van 8 diepte-interviews met cliënten in hun eigen vertrouwde omgeving. Voor alle geïnterviewden geldt dat zij het hebben van werk heel belangrijk vinden, of dit nu betaald of vrijwillig werk is. Zij zien werk als een essentieel onderdeel van hun herstel. Maar werk kan ook een bron van stress zijn, een reden van uitval. En die uitval doet zeer. Zeker wanneer het voor een tweede keer gebeurt.
Zonder uitzondering is voor iedereen met een uitkering de zorg om de bestaanszekerheid groot. Onzekerheid over financiële gevolgen bij het starten met werk speelt hen parten. Dat verklaart ook het wantrouwen wat vaak ten opzichte van UWV wordt gevoeld. In de ogen van cliënten hebben medewerkers van UWV veel macht over hun bestaanszekerheid. Minder afstand ervaren ze tussen cliënt en behandelaar.
Wanneer de cliënten wordt gevraagd wat ze verwachten van persoonlijke 3-gesprekken met de arbeidsdeskundige van UWV en de behandelaar van GGZ inGeest zijn ze positief. Dan moet wel duidelijk zijn wat er gebeurt met de informatie en wat de verschillende rollen zijn. Uitgangspunt moet in ieder geval een onderzoekende houding zijn: zou werk iets zijn voor mij als cliënt?
Werkwijze in klad
De middag wordt afgesloten met de overhandiging van een ingelijste versie van het werkproces aan rayonmanager UWV Bart-Jan Timmerman en manager FACT bij GGZ inGeest Brigit Nieuwburg. Het is nog wel een werkproces in het klad.
Het is dan ook niet voor niets vormgegeven als post-its. Alles kan nog verschuiven en worden aangepast. We gaan tijdens de pilot uitvinden wat het beste werkt.
