World bipolair day – Hoge pieken en diepe dalen
Mensen met een bipolaire stoornis krijgen te maken met veel onbegrip en schaamte. Daarom zoeken velen met deze psychische aandoening te laat hulp. Suïcide komt daardoor vaak voor bij deze groep. Psychiater Annemieke Dols van GGZ inGeest en Amsterdam UMC vraagt vandaag op World Bipolair Day aandacht voor deze stoornis. Samen met Moniek van Dijk maakte zij een fotoboek over deze aandoening: ‘Koorddansers; Leven met een bipolaire stoornis’.
Een à twee procent van de Nederlanders heeft een bipolaire stoornis, ook wel manisch-depressiviteit genoemd. Bekend is dat beroemde kunstenaars en artiesten hieraan lijden. Zo wordt het ook een ‘mediagenieke’ stoornis, die geromantiseerd kan worden en waarbij het idee leeft dat manie en psychose voeding geven aan grote creativiteit. Dols: “Mensen met een bipolaire stoornis zijn vaak sterke en bijzondere mensen, die hun psychische klachten toch voor zich houden. Zo houdt de maatschappij het beeld van de ‘gevaarlijke of briljante gek’. Met ons boek willen we dit stigma doorbreken door een reëel beeld te schetsen van mensen met een bipolaire stoornis en hun omgeving.”
Wat is een bipolaire stoornis
Pieken en dalen horen bij het leven. Ook gezonde mensen kennen periodes van veel energie die soms worden afgewisseld met neerslachtige buien. Bij mensen met een bipolaire stoornis zijn de pieken echter extreem hoog zijn en denkt men de hele wereld aan te kunnen. Daartegenover staan perioden van ernstige depressie, waarin grote somberheid en futloosheid de boventoon voeren. Dols: ”Met de juiste behandeling en begeleiding kunnen de pieken en dalen beperkt worden. De basis van de behandeling bestaat uit een combinatie van medicijnen en begeleiding.”
Koorddansers
Eigenlijk zijn we allemaal koorddansers, steeds op zoek naar balans in wat wij doen en hoe we naar onszelf kijken. Mensen met een psychische aandoening lopen vaker dan anderen in zwaar weer over dat koord. In de afgelopen dertig jaar heeft Ralph Kupka, hoogleraar Bipolaire Stoornissen, zeer veel mensen met deze aandoening ontmoet. Ze zijn allemaal anders, en zelfs in hun gedeelde diagnose verschillen ze van elkaar. Kupka komt ook uitgebreid aan het woord in ‘Koorddansers. Kupka: “Ik word als mens vaak geraakt door hun persoonlijke verhalen, zowel in het positieve als in het negatieve, en als dokter ook gefascineerd door het enorme contrast tussen hun veelzijdige talenten en de destructieve kracht van hun manische en depressieve episoden.” Gelukkig zijn er tegenwoordig veel behandelingsmethoden om de aandoening in toom houden en het evenwicht te herstellen. Mensen met een bipolaire stemmingsstoornis behandelen betekent steeds weer luisteren naar dat ene verhaal, zo gericht mogelijk behandelen op basis van de huidige kennis, en samen met de patiënt en diens naastbetrokkenen blijven kijken naar het nodige, het mogelijke en het wenselijke in onze bemoeienis. Ook daarin dansen we op een koord.
Stigma doorbreken
Tijdens deze lock down zochten Annemiek Dols en haar collega’s contact met de deelnemers uit het Dutch Older Bipolar cohort om te horen over de impact van de social distancing op hun mentaal welbevinden. Hieruit blijkt dat het ervaren van eenzaamheid een belangrijke risicofactor is voor een terugval. Het gaat hier om emotionele eenzaamheid, het ontbreken van echt, goed, zinvol contact tussen mensen. Dols: ”Daarom is het doorbreken van stigma rondom psychische klachten juist nu actueler dan ooit.”
Fotoboek ‘Koorddansers’
Het fotoboek ‘Koorddansers’ van Annemiek Dols en Moniek van Dijk is nu beschikbaar bij uitgeverij Boom. Dit fotoboek met prachtige zwart-wit portretten en persoonlijke verhalen van mensen met een bipolaire stoornis en hun naasten, laat een realistisch beeld zien hoe het is om met een bipolaire stoornis te leven. Het toont de kwetsbaarheid en de kracht, het verdriet en de veerkracht.
Meer informatie over het boek ‘Koorddansers’: https://www.boompsychologie.nl/100-9670_Koorddansers
