Oratie Neeltje Batelaan: “Een realistisch beeld van angststoornissen is belangrijk”

Neeltje Batelaan is een ervaren psychiater en opleider bij GGZ inGeest, met jarenlange klinische ervaring op de TOPGGz polikliniek voor angst- en dwangstoornissen. In haar nieuwe rol als hoogleraar Psychiatrie van angstgerelateerde stoornissen bij het Amsterdam UMC, hoopt ze bij te dragen aan het verbeteren van de behandeling van angststoornissen, en de manier waarop we naar deze problematiek kijken te veranderen. Tijdens haar oratie op donderdag 5 september deelde ze haar visie en toekomstplannen als hoogleraar.

Een veelzijdige loopbaan

Neeltje werkt sinds 2000 voor GGZ inGeest, waar zij haar opleiding tot psychiater afrondde. “In de loop der jaren heb ik mijn takenpakket kunnen vormgeven, waarbij ik mij naast patiëntenzorg ook bezighoud met onderwijs, onderzoek en opleiding. Zo’n multifunctionele rol past bij me. Wat ik zo mooi vind aan het werk in de psychiatrie, is dat geen dag hetzelfde is. Elk contact met een patiënt is weer anders en brengt vernieuwing,” vertelt Neeltje.

Van toeval naar toewijding

De specialisatie in angstgerelateerde stoornissen kwam min of meer toevallig op haar pad. Er was een kans om met een interessant onderzoeksteam en mooie data aan de slag te gaan, en dat greep ze aan. “In het begin bungelden angststoornissen in mijn beeld een beetje onderaan,” geeft ze eerlijk toe. Maar gaandeweg raakte ze gefascineerd door de complexiteit en ernst van deze stoornissen. “Alles waar je je in verdiept, wordt interessant,” stelt Neeltje. “En als ik iets heb geleerd, dan is het wel dat de lijdensdruk bij deze patiëntengroep soms enorm hoog is.”

Uitdagingen voor patiënten

Neeltje legt uit dat we met behandelingen de angstklachten op korte termijn vaak wel kunnen tackelen, maar zolang de onderliggende kwetsbaarheid blijft bestaan, is er een risico dat de klachten telkens terugkeren. Een op de vier mensen krijgt na een succesvolle cognitieve gedragstherapie opnieuw klachten en een op de drie na afbouwen van medicatie. “Het is heel frustrerend voor patiënten om te merken dat iets waarvan ze dachten vanaf te zijn, toch weer terugkomt,” zegt ze. Ze benadrukt daarom het belang van een realistisch beeld van angstproblematiek. “Duidelijke uitleg over een mogelijke terugval is heel belangrijk. Het is geen leuke boodschap, maar wel transparant en voorkomt dat mensen zich schamen als er een terugval is.”

Toekomstvisie

“Ik vind het leuk om op verschillende manieren met mijn vak bezig te zijn en verder te kijken dan alleen de zorg voor de individuele patiënt,” vertelt Neeltje. “Dus ook te kijken naar het grotere geheel en na te denken over waar de winst zit.” Neeltje ziet haar rol als hoogleraar dan ook als een kans om bij te dragen aan belangrijke verbeteringen in de zorg voor mensen met angststoornissen. “We moeten ons actief uitspreken over hoe we ernstige problematiek kunnen voorkomen en in een vroeg stadium onze expertise aanbieden,” aldus Neeltje.