Hoe beïnvloedt het faciliteren van patiëntvoorkeur de behandeling?
De academische werkplaats angst en depressie (Polikliniek Angst en Dwang / Polikliniek Depressie locatie De Nieuwe Valerius (DNV) van GGZ inGeest en Amsterdam UMC) onderzocht door middel van een meta-analyse of het betrekken van patiëntvoorkeuren effect heeft op behandeluitkomst, tevredenheid en therapietrouw bij de behandeling van angst en depressie.
Wat is het effect van patiëntvoorkeur op behandeluitkomst, tevredenheid en therapietrouw bij de behandeling van angst en depressie? Voor angststoornissen en depressie zijn verschillende evidence-based behandelingen beschikbaar [1]. Zorgstandaarden adviseren dan ook om patiëntvoorkeuren te bevragen en mee te wegen in een proces van ‘gezamenlijke besluitvorming’ [2, 3].
Om te onderzoeken in hoeverre het meewegen van patiëntvoorkeuren van invloed is op de behandeluitkomst, tevredenheid en therapietrouw bij angst en depressie, werd binnen GGZ inGeest en Amsterdam UMC een meta-analyse uitgevoerd.
Rekening houden met patiëntvoorkeuren had geen effect op de behandeluitkomst. Wel werd een klein positief effect gevonden op patiënttevredenheid en op therapietrouw. Er bleken grote verschillen in de definitie en operationalisatie van ‘patiëntvoorkeuren’ tussen de verschillende studies. Ook werd duidelijk dat de effecten van patiëntvoorkeuren vooral bij depressie onderzocht zijn en nauwelijks bij angststoornissen.
Voor de klinische praktijk betekent dit dat we voorlopig niet kunnen aannemen dat het meenemen van patiëntvoorkeuren ervoor zorgt dat patiënten beter opknappen van een behandeling voor angst of depressie. Wél is te verwachten dat patiënten meer tevreden en therapietrouw zijn als hun voorkeuren worden meewogen in de behandeling.
De volledige meta-analyse is hier te vinden.
Keurmerk TOPGGZ
De polikliniek angst en dwang & polikliniek depressie in Amsterdam zijn TOPGGz-afdelingen van GGZ inGeest. Voor sommige mensen die in behandeling zijn in de geestelijke gezondheidszorg blijkt een specialistische behandeling niet voldoende. Bijvoorbeeld omdat de psychische problemen zeer ernstig, complex en/of zeldzaam zijn en er vaak sprake is van therapieresistentie en co- of multimorbiditeit. Deze groep patiënten heeft een hoogspecialistisch zorgaanbod nodig. De Stichting Topklinische GGz certificeert zorginstellingen die hoogspecialistisch zorgaanbod aanbieden met het TOPGGz-keurmerk. Het keurmerk laat zien waar patiënten voor deze hoogspecialistische diagnostiek en behandeling terecht kunnen.
——————————————————————————————————————————————————————-
Referentie van de meta-analyse:
Eigenhuis, E., van Buuren, V. E., Boeschoten, R. E., Muntingh, A. D., Batelaan, N. M., & van Oppen, P. (2024). The Effects of Patient Preference on Clinical Outcome, Satisfaction and Adherence Within the Treatment of Anxiety and Depression: A Meta‐Analysis. Clinical Psychology & Psychotherapy, 31(3), e2985.
- Cuijpers P, Sijbrandij M, Koole SL, Andersson G, Beekman AT, Iii CFR. The efficacy of psychotherapy and pharmacotherapy in treating depressive and anxiety disorders: a meta-analysis of direct comparisons. World Psychiatry 2013;12:137–48.
- GGZ-standaarden. Zorgstandaard Depressieve stoornissen. 2018.
- GGZ-standaarden. Zorgstandaard Angstklachten en angststoornissen 2017:1–146.
