Pilot virtual reality (VR) exposure voor angststoornissen: van onbekend terrein naar eerste successen
De integratie van VR binnen de geestelijke gezondheidszorg biedt nieuwe kansen voor de behandeling van angststoornissen. Hoewel wetenschappelijk onderzoek aantoont dat VR exposure net zo effectief is als traditionele exposure-in-vivo (Loenen et al., 2022), wordt de technologie nog niet op brede schaal ingezet binnen de Nederlandse GGZ. Daarom is GGZ inGeest in oktober gestart met een pilot op de polikliniek Jongvolwassenen hoe VR optimaal kan worden ingezet. Projectleider Judith Kruese (GZ-psycholoog in opleiding tot klinisch psycholoog) en VR-behandelaar Leah Achterberg (basispsycholoog) delen hun ervaringen.
De start van de pilot
Judith legt uit waarom de pilot is opgezet: “VR geeft mogelijkheden om efficiënte en digitale zorg te verlenen. Dit biedt kansen in een tijd waarin we met minder behandelaren meer cliënten moeten bedienen. In deze pilot implementeren we VR-exposure voor angstgerelateerde stoornissen. We onderzoeken welke interventies nodig zijn om de bril structureel in te zetten en willen een verbeterplan maken voor de belemmeringen die we tegenkomen.”
De pilot richt zich op cliënten met een angststoornis die een cognitieve gedragstherapie (CGT) volgen, waarin exposure wordt ingezet. Hierbij kun je bijvoorbeeld denken aan mensen met een sociale angststoornis, paniekstoornis, agorafobie, dwangstoornis, emetofobie, ziekte-angststoornis, specifieke fobie of PTSS. Voor de pilot is een aantal behandelaren opgeleid om VR te integreren in hun behandelingen. Een van hen is Leah Achterberg.
Van onbekend terrein naar eerste successen
Voor Leah was VR aanvankelijk onbekend terrein: “Het idee van een VR-bril als onderdeel van de therapie riep vooral nieuwsgierigheid op: werkt dit echt?” Na een training van Psylaris leerde ze hoe de VR-bril werkt en hoe deze effectief kan worden ingezet in therapie. “Door zelf te oefenen begreep ik beter wat een cliënt ervaart, en dat gaf vertrouwen.”
Leah zag al snel de eerste successen met cliënten. “Cliënten vermijden vaak situaties of zijn zich niet bewust van wat spanning oproept. De VR-video’s maken dat inzichtelijk en brengen hen sneller naar exposure in vivo,” vertelt Leah. Zo hielp ze een cliënt met presentatieangst door een VR-simulatie te combineren met live oefenen. Ook een cliënt met een eetstoornis ontdekte nieuwe triggers in een VR-video van een supermarkt, wat waardevolle input gaf voor verdere therapie en exposure in vivo.
Een blijvende toevoeging
Leah ziet VR als een waardevolle aanvulling op exposure in vivo. “Je kunt in korte tijd veel verschillende oefeningen doen, zonder obstakels zoals reistijd of slecht weer. Het verlaagt de drempel, maar blijft een tussenstap naar het toepassen in het dagelijks leven.” Ze hoopt dat VR een blijvend onderdeel van de behandeling wordt. “Cliënten reageren enthousiast en ik zie dat het werkt!”
Met deze pilot zet GGZ inGeest een stap richting bredere implementatie van VR binnen de organisatie. Vanaf begin 2025 haakt ook Prezens aan bij deze pilot. De pilot duurt zes maanden per polikliniek.
